بسم الله الرحمن الرحیم

سنجد

ابن‌سینا در کتاب قانون راجع به سنجد چنین گفته است:

غُبیرا یا سنجد دارای طبیعت سرد و خشک است. هر خونریزی را بند آورد. صفرآور است. در علاج سرفه مفید است. از استفراغ جلوگیری می‌کند. بندآورنده شکم است (ضد اسهال) و ادرار را زیاد می‌کند.

در مخزن الادویه راجع به سنجد چنین آمده است:

غُبیرا را به فارسی سنجد گویند. میوه درختی است بزرگ به قدر درخت عناب و در مناطق بسیار سرد می‌روید و برگ آن خشن است.

درخت دو نوع است: نر و ماده که نر آن ثمر نمی‌دهد و ماده آن دو نوع می‌باشد: یکی میوه آن به اندازه عناب و پوست آن نازک است که بعد از رسیدن پوست آن سرخ می‌گردد و از مغز خوب جدا نمی‌شود. مغز آن سفیدرنگ، شیرین، خوشبو و خوش‌طعم است که تخمی (هسته) کمی طولانی، شبیه هسته عناب دارد و نوع دیگر، میوه‌اش بزرگ‌تر از نوع اول است و پوست آن از مغز جدا می‌شود. مغز آن سفیدرنگ و نرم، مانند آرد می‌باشد و هسته آن به آسانی جدا می‌گردد. این نوع، شیرینی کمتری دارد و در فارسی به آن سنجد آردی گویند. هر دو نوع در وسط تابستان می‌رسند و قوت آن ها تا دو سال باقی می‌ماند.

* طبیعت آن سرد و خشک و میوه‌اش مقوی و مفرح است.

* برای درمان سردرد و سرفه مفید می‌باشد.

* مقوی معده و ضد استفراغ و صفراآور است.

* خام آن ضد اسهال است.

* گل آن سفید مایل به زردی است و بعضی زعفرانی رنگ گفته‌اند. طبیعت گل آن گرم و خشک و بسیار خوشبو و تند می‌باشد و استشمام بوی آن محرک شهوت زنان، خصوصاً زنان و دختران جوان است.

* بوی گل آن مفرح و مقوی دل و دماغ و آشامیدن آن مقوی دماغ و قلب است.

* همچنین گل آن جهت امراض سینه و ریه، معده و جگر و آب آوردن انساج، لرز و یرقان مفید است.

* برگ تازه آن برای درمان زخم و رفع عفونت مفید می‌باشد و اگر برگ تازه نباشد، برگ خشک آن هم مفید است.

خواص سنجد

به طور کلی در سفارشات امام رضا علیه السلام تمامی موادی که در خون سازی بدن تأثیر دارند در تقویت استخوان و افزایش نیرومندی بدن هم تأثیرگذارند. میوه هایی همچون انار، زیتون، آلو و سنجد را امام رضا علیه السلام در این زمینه توصیه کرده اند.

منابع: صحیفه الرضا علیه السلام ص۷۴ ح۱۷۵٫ و مستدرک الوسائل ج۱۶ ص۴۰۸ ح۱ باب ۷۶
.
الإمام الصادق عليه‏السلام :
الغُبَيراءُ لَحمُهُ يُنبِتُ اللَّحمَ ، وعَظمُهُ يُنبِتُ العَظمَ ، وجِلدُهُ يُنبِتُ الجِلدَ ، ومَعَ ذلِكَ ؛ فَإِنَّهُ يُسَخِّنُ الكُليَتَينِ ، ويَدبَغُ المَعِدَةَ ، وهُوَ أمانٌ مِنَ البَواسيرِ وَالتَّقتيرِ ، ويُقَوِّي السّاقَينِ ، ويَق مَعُ عِرقَ الجُذامِ .

امام صادق عليه‏السلام :
سنجد ، گوشتش گوشت مى‏رويانَد ، استخوانش استخوان را رشد مى‏دهد و پوستش پوست را مى‏پرورد . علاوه بر اين ، سنجد ، كليه‏ها را گرم مى‏كند ، معده را پاك مى‏سازد ، مايه ايمنى از بواسير و تقطير البول است ، ساق پا را قوى مى‏كند و رگ جذام را به‏كلّى قطع مى‏نمايد .

في مكارم الأخلاق والوافي : «التقطير» بدل «التقتير». والتقطير : أن لا يستمسك بوله (الوافي ، جلد ۱۹ ، صفحه ۴۱۱).الكافي ، جلد ۶ ، صفحه ۳۶۱ ، حديث ۱ ، مكارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۱ ، حديث ۱۲۷۷ كلاهما عن ابن بكير ، بحار الأنوار ،ج ۶۶ ، صفحه ۱۸۸ ، حديث ۲ ، دانش نامه احاديث پزشكي : ۲ / ۴۱۴ در مكارم الأخلاق و الوافى به جاى «تقتير(تضييق)» ، «تقطير (قطره قطره آمدن بى‏اراده ادرار)» ، آمده است و ما اين را برگزيديم .

امام باقرعلیه السلام فرمود: میوه ی سنجد، گوشت را می رویاند، به پوست بدن، توانایی می بخشد و قلوه ها را گرم می کند. نیز سنجد در علاج بیماری های بواسیر و سلس البول بسیار سودمند است.(۳۴)

۳۳٫ طبّ الائمّه،ترجمه واقتباس جوادفاضل
ص ۲۱۵ – ۲۱۶٫


الإمام الحسين عليه‏السلام :
دَخَلَ رَسولُ اللّه‏ِ صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم عَلى عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه‏السلام وهُوَ مَحمومٌ ، فَأَمَرَهُ بِأَكلِ الغُبَيراءِ .

امام حسين عليه‏السلام :
پيامبر خدا بر على بن ابى طالب عليه‏السلام وارد شد ، در حالى كه وى تب داشت . پيامبر صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم او را به خوردن سنجد ، سفارش كرد .

عيون أخبار الرضا عليه‏السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۳ ، حديث ۱۵۲ عن أحمد بن عامر الطائي ، صحيفة الإمام الرضا عليه‏السلام ، صفحه ۲۵۲ ، حديث ۱۷۵ ، مكارم الأخلاق ، جلد ۱ ، صفحه ۳۸۱ ، حديث ۱۲۷۶ كلّها عن الإمام الرضا عن آبائه عليهم‏السلام ، الدعوات ، صفحه ۱۵۷ ، حديث ۴۳۱ ، بحار الأنوار ، جلد ۶۶ ، صفحه ۱۸۸ ، حديث ۱ دانش نامه احاديث پزشكي : ۲ / ۴۱۴

گردآورنده:خانم فخریان