📘📕معالجات
🔸این اثر بنابر تصریح مؤلف مشتمل بر دوازده مقاله است، که هر مقاله از این کتاب مشتمل بر چند باب می‌باشد و هر باب نیز خود به چند فصل تقسیم می‌شود.
مؤلف در بیان معالجه بیماری‌ها، ابتدا به تعریف بیماری🤕
و انواع آن می‌پردازد، آن گاه علائم آن را ذکر می‌کند و در آخر علاج هر بیماری را متذکر می‌شود.
در ضمن بیان معالجه هر بیماری، گاه مؤلف
⚗ طرز ساختن دارویی را نیز بیان می‌دارد، هر چند بیشتر تنها به ذکر داروها بسنده می‌کند و گویا خواننده را به کتاب دیگر خویش- یعنی قرابادین کبیر- ارجاع می‌دهد.
🔹این اثر همانند دیگر آثار مؤلف از جمله جامع‌ترین و تحقیقی‌ترین آثار طب سنتی است که آن را پس از تالیف سه کتاب دیگرش تالیف کرده، و بالطبع با پشتوانه سه اثر مهم قبلی از پختگی و عمق علمی بیشتری برخوردار است.
نگاهی به فصول کتاب نشان گر استفاده مؤلف از انبوهی از اقوال و منابع پیشینیان است؛ اشاره به اقوال اطبایی همانند: زوفوس ارجیجانس، طبری ، خوذی ، امین الدولة احمد بن هبة الله و ابن بطلان در کنار اشاره به کتاب‌هایی همانند: کتاب فصد جالینوس ازمان الامراض جالینوس ، تقدمة الانذار بقراط تذکره انطاکی و معالجات بقراطیه طبری و نیز اشاره به مکاتب ادبی همچون بصره و فارس تنها گوشه‌ای از این استنادات است.
🔶آنچه مؤلف در بخش معالجات ذکر می‌کند یا تجربیات شخصی اوست و از آن جهت که وی طبیب کار آزموده‌ای است، تجربیات وی قابل اعتماد است و یا برگرفته از منابعی است که به دست ما نرسیده و یا نقل سینه به سینه از اساتیدی است که هیچ نگاشته‌ای از خود به جا نگذاشته‌اند. این نقل‌ها نیز هم از لحاظ علمی مورد توجه است و هم برای کسانی که می‌خواهند در زمینه تاریخ کهن پزشکی تحقیق کنند، کارگشا خواهد بود.
بلکه حتی می‌توان گفت: هر آنچه مؤلف در این اثر از کتب بر جای مانده دیگران هم نقل می‌کند، باز قابل اعتنا و درخور توجه است، چرا که نقل مطلبی از کتاب دیگران آن هم توسط دانشمندی محقق و نه تنها نویسنده‌ای مقلد اگر بدون نقد و اشکال بر آن باشد، به منزله تایید آن است و اگر با انتقادی همراه باشد، هشداری است به پژوهش گر طب سنتی که بر هر مطلبی بدون تحقیق اعتماد ننماید.
🗞مقاله‌های کتاب به ترتیب به امراض سر، بیماری‌های چشم، بیماری‌های گوش، بیماری‌های بینی، بیماری‌های دهان و دندان، بیماری‌های حلق و مری، بیماری‌های قلب و پستان، بیماری‌های معده و کبد و امعاء، بیماری‌های کلیه، بیماری‌های اعضای تناسلی و بیماری‌های گوناگون از جمله داء الفیل اختصاص یافته است.
👼خاتمه کتاب نیز پیرامون بیماری‌های اطفال، مانند تب‌ها، بحران‌ها، ورم‌ها و بثورات است.
این کتاب که به فارسی نگاشته شده، تا کنون به زبان دیگری ترجمه نشده است. کتاب به چاپ سنگی در قطع وزیری به سال ۱۲۷۵ ق درهندوستان به کوشش محمد حسین لکهنوی به چاپ رسیده است.
نسخه حاضر نیز همانگونه که ناشر نیز در مقدمه کتاب به آن اشاره کرده است در بخش‌هایی فاقد کیفیت لازم و ناخواناست.
فهرست مطالب در ابتدای اثرآمده.
📚@ketabetebi 👈🏃
